Англи хэлний ур чадвараа сайржуулахад тань тус болох 8 туслах үйл үг!
Танилцуулга
Англи хэл нь өвөрмөц шинж чанараараа нарийн ялгагддаг олон гайхалтай шинж чанаруудтай. Англи хэлэнд бид дүрэм, үгсийн сан, дуудлагын тухай сурдаг. Хэлний эдгээр үндсэн талууд нь заримдаа анзаарагддаггүй бие даасан үүрэгтэй байдаг.
Тухайлбал, үйл үгс нь англи хэлний дүрмийн нэгэн чухал хэсэг. Үйл үгс нь бие даасан үүрэг бүхий маш олон төрлийн шинж чанаруудтай. Үйл үгс дээр англи хэлний үйл үгийн цаг, холбоо үйл үг, мэдрэмж заасан үйл үг, туслах үйл үг зэргүүдийг хамруулна. Эдгээр нь үйл үгсийн чухал шинж чанарууд бөгөөд англи хэл суралцах явцдаа үүнд маш сайн анхаарах хэрэгтэй.
Англи хэлний туслах үйл үгийг туслах үйл үг гэх бөгөөд үйл үгийн ихэвчлэн анзаарагддаггүй хэсэг юм. Өгүүлбэр, харилцан яриандаа үргэлж ашигладаг ч, яг юу болох, тухайн өгүүлбэрт ямар үүргээр орж, яаж хэрэглэгддэгийг та мэдэх үү?
Дараах нийтлэг туслах үйл үгсийг өмнө нь харж байсан байх: may, might, can, could, shall, should, will, would, must, ought to. Англи хэлний эдгээр туслах үйл үгс нь өгүүлбэрийн утгыг тодруулах, шаардлагатай үед хэлбэрийг нь өөрчлөхөд чухал ач холбогдолтой.
Бид англи хэлний хамгийн нийтлэг 8 туслах үйл үгсийг тайлбарлаж, тус бүрийг нь жишээгээр баяжуулан тайлбарлана. Үүнээс өмнө, бид туслах үйл үгсийг ойлгож, өгүүлбэрт хэрхэн хэрэглэгддэгийг сурах болно.
Англи хэлний туслах үйл үгс гэж юу вэ, яаж хэрэглэгддэг вэ?
Англи хэлний туслах үйл үгсийг зөвөөр сураагүй бол толгой эргэм байх тохиолдол бий. Хэл суралцагчийн хувиар англи хэлний олон туслах үгсээс мэдэж байх хэрэгтэй. Ингэснээр харилцан ярианд өөрийн бодлыг илүү чөлөөтэй илэрхийлэх боломжтой болно.
Англи хэлний туслах үйл үгс нь боломж, чадвар, зөвшөөрөл эсвэл хүсэлт, хэрэгцээ юм уу үүргийн санааг илэрхийлэхэд хэрэглэгддэг үйл үгс юм. Эдгээр нь өгүүлбэрт туслах хэв маягаар ордог тул туслах үйл үгс гэнэ.
Англи хэлний нийтлэг 8 туслах үйл үгс нь may, might, can, could, should, will, would, and must юм.
Англи хэлний туслах үйл үгсийг дараах нөхцөлд ашиглана.
- Боломж эсвэл магадлал – Англи хэлний туслах үйл үгийг аливаа зүйл боломжтой, боломжгүйг заах, эсвэл хэсэг хугацаанд тодорхой зүйлийг хэлэхэд ашиглана.
- Боломжтой, боломжгүй зүйлсийг хэлэхэд – Бид may, might, could зэрэг үгсийг ирээдүйд болох боломжтой ч, одоогоор эргэлзэж буй зүйлийг хэлэхэд ашиглана.
Mary might be seeing Tom in LA in the summer.
There may be a conference at the end of this quarter.
If given much attention, the spread of the virus could be prevented.
Сөрөг утгатай зүйлсийг илэрхийлэхдээ “not” гэсэн үгийг өгүүлбэртээ оруулна.
Mary might not be seeing Tom in LA in the summer as she has more important meetings.
There may not be a conference at the end of this quarter because of the pandemic.
- Баттай зүйлсийг хэлэхэд – Бид must, can’t зэрэг үгсийг аливаа зүйлс үнэн гэдэгт итгэлтэй үедээ ашиглана.
You must be so stressed out; you look so exhausted.
She must be inside the office. Her office door is open.
Being a single mom can’t be easy knowing that she doesn’t have somebody to rely on.
Зарим тохиолдолд, “should/shouldn’t” зэрэг туслах үйл үгсийг ирээдүйн хүлээлтийг илэрхийлэхэд ашиглана.
Take your medicine and sleep. You should be well in a day.
The decrease in sales shouldn’t be my problem.
- Чадвар – Хамгийн түгээмэл хэрэглэгддэг “can/could” туслах үйл үгсээр аливаа зүйлийг хийх чадварыг илэрхийлэхэд ашиглана.
Ms. Brooks can dance gracefully without music.
I could easily get a perfect score on my exams when I was in elementary.
Сөрөг утга илэрхийлэхэд өгүүлбэрт “not” гэсэн үг нэмнэ.
She cannot process her documents alone.
The police could not arrest the suspect because he was disguised.
- Зөвшөөрөл ба хүсэлт – Бид may, can, could зэрэг туслах үйл үгсийг зөвшөөрөл авах, хүсэлт тавихад ашиглана.
May I go to the restroom? – Зөвшөөрөл авах албан хэллэг
Can my son take a leave on Monday? – Зөвшөөрөл авах энгийн хэллэг
Can you please share the file with me? – Энгийн боловч эелдгээр хүсэлт тавих хэллэг
Could you open the door for me, please? – Эелдгээр хүсэлт тавьж буй хэллэг
Will you shut up and do your job?Would you allow me to carry these books for you, ma’am?
- Хэрэгцээ, үүрэг – Сонголтоор бус заавал хийх шаардлагатай зүйлсийг илэрхийлэхэд туслах үйл үг ашиглана.
You must finish your report before the end of your shift.
The project manager should find ways to fix the issue.
Туслах үйл үгсийг өгүүлбэрт хэрхэн ашиглах вэ?
Ямар ч өгүүлбэрийн адилаар англи хэлний туслах үгс ч бас өгүүлбэрийн зөв утгыг гаргахын тулд зөв бүтэцтэй байх хэрэгтэй. Өгүүлбэрт эдгээрийг ашиглах тун энгийн. Дараах зүйлсийг санаж байхад л болно.
- Эерэг болон сөрөг утгатай өгүүлбэрт туслах үйл үгс нь гол үйл үгийн өмнө орно;
- Асуух өгүүлбэрт туслах үйл үг нь өгүүлбэрийн хамгийн урд буюу эзэн биеийн өмнө орж, араас нь гол үйл үг анхны хэлбэрээр бичигдэнэ.
- Туслах үйл үг ашиглаж буй тохиолдолд үйл үгийн анхны хэлбэрийг ямагт ашиглаарай.
Жишээ нь:
Хүүрнэх, үгүйсгэх өгүүлбэр
George can drive a car with only one hand.
I cannot attend the party because I have prior commitments.
Ms. Daisy must be so busy that she forgot to eat her lunch.
Асуух өгүүлбэр
May we proceed to the café after the lesson?
Could you take me to the hospital, please?
Will you give me the keys to the clinic?
Англи хэлний бусад туслах үйл үгс
Өргөн хэрэглэгддэг 8 туслах үйл үгс байхаас гадна тийм ч түгээмэл бус ашиглагддаг туслах үгс бол “shall, ought to” юм. Shall туслах үйл үгийг зөвлөгөө, санал сэтгэгдэл асуух, аливаа зүйлийг санал болгоход хэрэглэнэ. Жишээ нь, “Let’s have a drink, shall we?” гэх өгүүлбэрт юм уухыг санал болгож байна.
“Shall” туслах үйл үг нь тохиох ёстой гэсэн утгыг илэрхийлнэ. Жишээ нь: “The debt shall be consolidated when not completely paid.”
“Shall” туслах үйл үг нь ирээдүйн тодорхой цагт тохиох зүйл болон ямар нэг зүйлийг гүйцэтгэх санаатай байгааг мөн илэрхийлнэ. Жишээ нь, “The plane shall take off at 9:00 PM” бас “Mr. Billers shall visit the head office in two weeks.”
“Ought to” туслах үйл үг нь хийх хэрэгтэй зүйл, хийвэл илүү дээр гэсэн утга санааг илэрхийлнэ. Жишээ нь, “We ought to obey our company’s rules and policies.”
Эдгээр туслах үйл үгсийн үгүйсгэх хувилбар нь “shall not”, “ought not to” байна.
Англи хэл суралцагч нарт туслах үйл үгийг мэдэх яагаад чухал вэ?
Англи хэлний чадвараа сайжруулахад чухал ач холбогдолтой учир туслах үйл үгсийг сурах нь чухал юм. Туслах үйл үгс орсон өгүүлбэр зохиох үеэр сурагчид алдаагаа илүү сайн залруулж чаддаг байна.
Англи хэлний туслах үйл үгс нь өгүүлбэрийг илүү утга төгөлдөржүүлж, санааг бүрэн илэрхийлэхэд тусална. Туслах үйл үгсийг зөв ашигласан тохиолдолд яриаг сонсогч хүн ч тухайн санааг бүрэн зөв ойлгож чадна.
Туслах үйл үгс дээр анхаарах зүйлс:
- Туслах үйл үгс ярианы хэлэнд илүү тохионо.
- Туслах үйл үгсийг чиг үүргээр нь хоёр хуваадаг: Хандлагын болон харилцааны чиг үүрэг.
- Туслах үйл үгс үйл үгсийн өнгөрсөн ба одоо цаг дээр ашиглагдана.
- Ямар ч өгүүлбэрт ашиглагдах боломжтой тул хэл суралцагчид туслах үйл үгсийг хэтрүүлэн ашиглах тал байдаг учир анхны санааг буруугаар илэрхийлэх нь бий.
Туслах үйл үгс нь олон төрлийн хэрэглээтэй учир ESL сурагч нарт туслах үйл үгсийг ашиглах төвөгтэй санагдаж магадгүй. Зарим туслах үйл үгс нь олон төрлийн үүрэгтэй тул ярианд буруугаар ашиглах тохиолдол их байдаг.
Дүгнэлт
Туслах үйл үгс нь өгүүлбэрийн утга санааг онцолж өгдөг гэдгийг анхаарах хэрэгтэй. Түүнчлэн, сайн сурч чадвал англи хэлний чадвар тань улам сайжрах болно. Алдаа гаргах, гацалтад орох зэргээс айх хэрэггүй. Суралцах үйлийн нэгэн хэсэг гэдгийг ойлгоорой.
Туслах үйл үгсийг ашиглахгүйгээр үр дүнтэй харилцах боломжгүй гэдгийг санаарай. Хэлний ур чадвараа сайжруулах хүсэлтэй байгаа бол яг одоо туслах үйл үгсийг сурч эхлээрэй.
